1393/6/30 یکشنبه

مختارپور در گفتگو با رادیو کتاب عنوان کرد:

نهاد کتابخانه های عمومی کشور برای رسیدن به استانداردهای کتابخانه ای تلاش می‌کند

علیرضا مختارپور در گفتگو با برنامه «فانوس» رادیو کتاب بر تلاش نهاد کتابخانه های عمومی کشور در رسیدن به استانداردهای کتابخانه ای و کتابخوانی تاکید کرد.

به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در ابتدای این گفتگو با اشاره به نقش کتابداران در ترویج فرهنگ کتابخوانی اظهار داشت: با توجه به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص فرهنگ و کتاب باید گفت؛ کتابدار نقش خاصی در کتابخانه ها دارد و منبع، مرجع و مشاور امین مراجعه کننده ها است.

وی در ادامه اضافه کرد: مراجعه کنندگان ما عموماً دو دسته هستند؛ یک دسته کسانی که به صورت هدفمند به کتابخانه ها مراجعه می‌کنند؛ مثل دانش آموزان و دانشجویان و دسته دیگر کسانی هستند که علاقه به مطالعه دارند. این گروه غالباً از کتابدار می پرسند کتاب جدید چه دارید؟

مختارپور ادامه داد: گاهی اوقات افراد از شبکه های رادیویی یا شبکه های سیمای جمهوری اسلامی با موضوعی آشنا می‌شوند.، مثلاً از یک خطیب یا استاد دانشگاهی می شنوند که در واقعه کربلا شخصی به نام وهب بوده. در نتیجه ممکن است فردی علاقمند شود زندگی او را بخواند. پس او به کتابخانه و کتابدار مراجعه خواهد کرد. در چنین حالتی کتابدار ما می تواند به آن مراجعه کننده کمک کند.

وی افزود: نکته دوم این است که کتابدار می تواند به عضو کمک کند تا این کتاب در جای خودش مطالعه شود و این همان نکته ای است که در بیانات مقام معظم رهبری بسیار کلیدی است.

دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور همچنین گفت: وقتی یک دانش آموز مقطع دوم یا سوم دبستان به کتابخانه ای مراجعه می کند و کتابی در موضوع دین می خواهد اگر کتابدار کتابی سنگین و یا فلسفی در اختیارش بگذارد، او نخواهد فهمید و با همین معرفی ناصحیح این دانش آموز از مطالعه زده می شود، در حالیکه اگر کتابدار متناسب با سن و سطح سواد کتابی نزدیک به موضوع مورد نیاز به او معرفی کند و از دانش‌آموز بخواهد پس از مطالعه با او در خصوص آن کتاب صحبت کند و همچنین در معرفی کتاب های بعدی سعی کند سطح مطالعاتی دانش آموز را ارتقاء دهد، کار بسیار پر اهمیتی را انجام داده است.

وی در ادامه با اشاره به نقش کتابداران در ارتقای سطح فکری مراجعین عنوان داشت: کتابدار باید بتواند مطالعات مراجعین را در موضوعات مختلف تعمیق بخشد. مثلاً وقتی یک جوان به کتابخانه مراجعه و رمان طلب می‌کند، کتابدار باید بداند آن رمان درباره چیست. نکته دیگر سیر مطالعاتی است، یعنی کتابدار یک کتاب را به دو شکل معرفی می کند. در چنین حالتی اگر کتابدار آشنا باشد می‌گوید: اول این را بخوان که به زبان ساده به مطالب می‌پردازد و بعد آن کتاب را که دقیق تر موضوع مورد نظر را بیان کرده، بخوان. به این ترتیب است که می‌توانیم بگوییم؛ کتابدار موفق به ارتقای سطح فکری مراجعه کننده شده است.

مختارپور در ادامه با اشاره به برنامه های آموزشی نهاد کتابخانه های عمومی کشور برای کتابداران اظهار داشت: در این خصوص ما دو برنامه اصلی داریم. یکی آموزش های متناسب با وظایف که شامل نحوه ارائه مشاوره و ارتباط برقرار کردن با مراجعان و دیگری امور فنی و شیوه معرفی کتاب است. ان شاء الله از نیمه دوم امسال کتاب های پر مخاطب و گروه های سنی درخواست کننده آنها به صورت خلاصه نرم افزاری و چاپی آماده خواهند شد و به این ترتیب، اگر 10 کتاب به کتابخانه برود، کتابدار وقتی دو یا سه صفحه از معرفی و خلاصه تهیه شده از هر کتاب را بخواند به موضوع، نویسنده، مترجم و گروه سنی مخاطب پی خواهد برد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: پیش از این چنین کاری تنها برای برخی از کتب گروه های سنی کودک و نوجوان انجام می‌شد، اما قصد داریم آنرا وسعت دهیم. یعنی اگر یک دانش آموز توان فهم کتابی را که برای گروه سنی دیگر است داشته باشد می‌تواند با کمک کتابدار از کتاب های سایر گروه های سنی نیز استفاده کند.

مختارپور در بخش دیگری از صحبت های خود در این برنامه با اشاره به بازدیدهای سرزده از کتابخانه های عمومی نقاط مختلف کشور تصریح کرد: در این دیدارها سعی می‌شود کتابخانه ها از چند جهت بررسی شوند. یکی امکانات و رسیدگی است که تاکنون نسبتاً خوب بوده، هرچند هنوز با استاندارد کشوری و سرانه اعضاء بسیار فاصله داریم. مثلاً برخی از روستاها و شهرهای کوچک کتابخانه ندارند در حالیکه در شهری مثل تهران 290 کتابخانه نهادی و در مجموع بالای 500 کتابخانه کوچک و بزرگ فعال وجود دارد که با این حال از نظر استاندارد تناسب با جمعیت فقیرترین استان است و باید بیشتر از اینها کتابخانه داشته باشد. وی افزود: در حال حاضر در سطح کشور 35 میلیون نسخه کتاب و حدود سه میلیون نفر عضو در کتابخانه های عمومی داریم.

دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در توضیح دلایل کمبود اعضای کتابخانه های عمومی یادآور شد: این کمبود، دلایل مختلفی دارد. یکی اینکه مراجعه به کتابخانه ها در کشور ما زیاد مرسوم نیست و افرادی هم که اهل مطالعه هستند اغلب کتاب ها را تهیه و در منزل نگهداری می کنند و معمولاً فرهنگ مراجعه به کتابخانه ها خیلی رواج ندارد. البته مشکل از مردم نیست. مردم تحت تاثیر رسانه ها و آموزش هستند. به عنوان مثال؛ کدام مدرسه هر ماه بچه ها را به کتابخانه می‌برد؟ حداکثر این است که آموزش و پرورش، نهاد کتابخانه ها و شهرداری کمک می‌کنند که در مدرسه ها کتابخانه ای کوچک راه اندازی شود.

وی در ادامه افزود: در تولیدات مجموعه های نمایشی آیا به یاد دارید قهرمانان و شخصیت های یک سریال به کتابخانه بروند؟ قطعاً یا بسیار کم است و یا اصلاً نیست ولی مشابه آن را در کشورهایی که سرانه مطالعه بالاتر است می‌بینید. مردم از طریق این تولیدات آموزش می‌بینند. زمانی نیروی انتظامی می گفت؛ باید کمربند ایمنی را ببندیم، بعد گفت؛ اگر در فیلمهایی بستن کمربند ترویج شود جایزه می‌دهیم که نتیجه داد. یا ستاد مبارزه با دخانیات گفت؛ اگر هنرپیشه های نقش مثبت در فیلم ها و سریال ها سیگار نکشند، تشویق می‌کنیم که این هم کم کم فرهنگسازی شد و جا افتاد. اما ما چقدر تلاش کرده ایم همانطور که یاد دادیم مردم زباله را در سطل بریزند و یا کمربند ایمنی را ببندند و به بزرگترها احترام بگذارند، به فرزندانمان از اهمیت کتابخانه ها بگوییم؟ اصلاً کدام تابلوی تبلیغاتی در سطح شهر می‌گوید؛ فرزندانتان را به کتابخانه بفرستید؟

مختارپور همچنین اضافه کرد: چند وقت پیش یکی از پایگاه های اطلاع رسانی کشور 30 تصویر از تبلیغ کتاب در برخی از کشورهای اروپایی منتشر کرد. در این تصاویر نیمکت های بوستان ها برخی به شکل کتاب بود و بعضی صفحه ای از کتاب مشهور که متن کتاب رویشان نوشته شده بود. بچه وقتی روی نیمکت می‌نشست می‌توانست یک صفحه از آن کتاب را بخواند و مشتاق تهیه یا خواندن آن کتاب شود.

وی در ادامه با اشاره به نیاز تبلیغات موثر در حوزه کتابخوانی متذکر شد: در فیلم ها می‌توانیم برتری میان دو نفر که شرایط یکسان دارند را در کتابخوان بودن آنها در نظر بگیریم، یا مثلاً مجلس در بررسی صلاحیت ها در فضائل یک وزیر یا مسئول بگوید؛ چون این فرد اهل کتاب است، کتاب می‌خواند و یا می نویسد اولویت دارد.نه اینکه در نمایشگاه بین المللی کتاب امسال، برخی مسئولان در هنگام مصاحبه هایشان بگویند: به دلیل اشتغال کتابی نخوانده ام و یا چند سالی است که هر کتابی را شروع می‌کنم نمی‌توانم آنرا تمام کنم. ای کاش صدا و سیما اینها را پخش نمی‌کرد.

مختارپور در خصوص تلاش های نهاد کتابخانه های عمومی کشور برای رسیدن به استانداردهای کتابخانه ای عنوان داشت: تا یکسال دیگر باید 30 میلیون ایرانی عضو کتابخانه های کشور شوند که این آمار هم اکنون سه میلیون است. البته منظور ما عضو فعال است چراکه گاهی در برخی بازدیدها کتابداران می‌گویند: 1500 عضو فعال داریم درحالیکه عضو فعال 500 نفر و عضوی که هر دو هفته یکبار به طور منظم می‌آید فقط 150 نفر است. رسماً ابلاغ کرده ام که آمارسازی نکنند. گاه در گذشته به مناسبت های مختلف همه دانش آموزان را عضو می‌کردند اگر این طور است چرا مثلاً هر 70 میلیون ایرانی را که کد ملی دارند، عضو نکنیم؟

وی در ادامه اضافه کرد: از دو طریق مشخص می‌شود که در یک جامعه کتاب زیاد خوانده می‌شود؛ یکی شمارگان کتاب که متأسفانه می بینیم وضعیت خوبی ندارد و دیگری تعداد اعضای کتابخانه ها که در این مورد هم با استانداردها فاصله زیادی داریم.

مختارپور با تاکید بر اینکه افزایش شمارگان کتاب و اعضای کتابخانه ها تنها وظیفه نهاد کتابخانه ها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما نیست،‌ عنوان کرد: باید تمام تولیدکنندگان فرهنگی و بخش های اجتماعی یکدیگر را در این راه کمک کنند. مثلاً در بیمارستان ها کتابخانه های کوچک راه اندازی شود. بنا به توصیه مقام معظم رهبری در محتوا، حجم و شکل کتاب های متروها، مطب ها، بیمارستان ها و ... دقت شود و کتاب هایی با حجم کم که همه فرصت مطالعه آنرا داشته باشند، قرار داده شود.

وی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا نهاد کتابخانه ها در بخش پژوهش فعالیت دارد، گفت: در دوره جدید تاکید زیادی بر تشکیل گروه های شناسایی کتاب و مخاطب بندی آنها و بررسی موضوعات مورد علاقه داشته‌ایم و در همین خصوص سامانه ای طراحی کرده ایم که بیش از 3000 کتابخانه نهادی و مشارکتی در کشور به آن متصل هستند. و البته تاکنون 1300کتابخانه به این سامانه متصل شده اند و قرار است تا پایان آذر همه کتابخانه ها به آن بپیوندند. در این سامانه اگر کسی در هر شهری کتابی از کتابخانه ای بگیرد، در سامانه نشان داده می‌شود و به این طریق امکان تشخیص سطح مراجعین و نوع کتب در خواستی ف